KAZUO ISHIGURO
UNA CEA FAMILIAR
Fugu[1] é un peixe capturado nas costas do Pacífico de Xapón. O peixe ten un significado especial para min desde que a miña nai morreu por comelo. O veleno reside nas glándulas sexuais do peixe, dentro de dúas bolsas fráxiles. Ao preparar o peixe, estas bolsas deben ser retiradas con precaución, xa que calquera torpeza permitirá que o veleno escape polas veas. Lamentablemente, non é doado afirmar se esta operación se levou a cabo con éxito ou non. A comprobación é, por dicilo así, no momento de xantar.O envelenamento por Fugu é espantosamente doloroso e, case sempre, fatal. Se o peixe se ceou á noite, a vítima adoita espertar por mor da dor durante o sono. Reméxese en agonía algunhas horas e morre pola mañá. O peixe chegou a ser extremadamente popular en Xapón despois da guerra. Até que se impuxeron estritas regras, era un acontecemento realizar a perigosa operación de evisceración na propia cociña, e invitar a veciños e amigos para a festa.
No momento da morte da miña nai, eu estaba vivindo en California. A relación cos meus pais volvérase algo tensa nese período e, por conseguinte, non souben das circunstancias que rodeaban a súa morte até que regresei a Tokio dous anos despois.
Ao parecer, a miña nai sempre se negara a comer o fugu, pero, nesa ocasión, fixera unha excepción, logo de ser invitada por unha antiga amiga da escola, á cal estaba ansiosa por non ofender.
Foi o meu pai quen me proporcionou os detalles mentres conduciamos desde o aeroporto á súa casa no distrito de Kamakura. Cando finalmente chegamos, estaba finalizando un asollado día de outono.
‒ Xantaches no avión? ‒ preguntou meu pai. Estabamos sentados no piso tatami[2] da súa sala de té.
‒ Déronme unha merenda lixeira.
‒ Debes estar famento. Comeremos tan axiña como chegue Kikuko.
O meu pai era un home de aspecto formidable cunha gran mandíbula pétrea e furiosas cellas negras. Penso agora, en retrospectiva, que se parecía moito a Chou En‒ Lai, aínda que el non aceptaría semellante comparación, pois estaba particularmente orgulloso do puro sangue de samurai[3] que corría na familia.
A súa prestancia xeral non estimulaba a conversa relaxada; tampouco axudaba moito o seu estraño xeito de subliñar cada observación coma se se tratase dunha conclusión. De feito, cando sentei en fronte del esa tarde, unha lembranza da infancia regresou á miña mente, de cando me batera varias veces na cabeza por "parolar como unha vella".
Inevitablemente, a nosa charla desde que eu chegara do aeroporto estivo marcada por longas pausas.
‒ Lamento o que lle pasou á empresa ‒ dixen despois de que ningún dos dous falara durante algún tempo. El asentiu gravemente.
‒ De feito, a historia non terminou aí ‒dixo‒. Despois do colapso da firma[4], Watanabe suicidouse. Non quería vivir coa desgraza.
‒ Entendo.
‒ Fomos socios durante dezasete anos. Un home de principios e de honor. Respecteino moito.
‒ Volverás aos negocios outra vez? ‒preguntei.
‒ Estou xubilándome. Son demasiado vello para involucrarme en novos proxectos agora. Os negocios nestes tempos volvéronse tan diferentes... Tratando con estranxeiros; facendo as cousas ao seu xeito. Non entendo como chegamos a isto. Tampouco Watanabe ‒suspirou‒. Un bo home. Un home de principios.
A sala de té daba ao xardín. Desde onde sentei, podía distinguir o antigo pozo que, de neno, cría que estaba embruxado. Estaba apenas visible agora a través da mesta follaxe. O sol afundírase e gran parte do xardín caera na sombra.
‒ Alégrome de que decidiras volver ‒ dixo o meu pai‒ . Máis que unha visita curta, espero.
‒ Non estou seguro de cales serán os meus plans.
‒ Pola miña banda, estou disposto a esquecer o pasado. A túa nai tamén estaba sempre disposta a darche a benvida de novo, malia o asañada que andaba polo teu comportamento.
‒ Aprecio a túa consideración. Como digo, non estou seguro de cales son os meus plans.
‒ Agora xa cheguei a crer que non había malas intencións na túa mente ‒ continuou o meu pai‒ . ‒ Deixácheste levar por malas influencias. Como tantos outros.
‒ Talvez debésemos esquecelo, como suxires.
‒ Como queiras. Máis té?
Nese momento, unha voz de rapariga resoou pola casa.
‒ Por fin. ‒O meu pai púxose en pé‒. Kikuko chegou.
Malia a nosa diferenza de anos, a miña irmá e mais eu sempre estiveramos cerca. Ao verme de novo, semellaba estar esaxeradamente excitada, e, durante un intre, non fixo máis que rir nerviosamente. Pero acougou un pouco cando o meu pai empezou a preguntarlle sobre Osaka e a súa universidade. Ela respondeulle con curtas respostas formais. Logo ela fíxome algunhas preguntas a min, pero parecía inhibida polo temor de que esas preguntas puidesen conducir a temas incómodos. Logo dun intre, a conversación volveuse aínda máis escasa que antes da chegada de Kikuko.
Entón o meu pai púxose de pé dicindo: ‒Debo atender á cea. Por favor, desculpa por estar atarefado por este asunto. Kikuko coidará ti.
A miña irmá relaxouse moi visiblemente unha vez que o meu pai deixou a habitación. Aos poucos minutos, charlaba libremente sobre as súas amigas en Osaka e sobre as súas clases na universidade.
Entón, de súpeto, decidiu que debiamos camiñar polo xardín e alancamos cara a terraza. Puxémonos unhas sandalias de palla que quedaran á beira da varanda e saímos ao xardín. A luz do día case desaparecera.
‒ Hai media hora que morro un fumar un pito‒ dixo, acendendo un cigarro.
‒ Entón, por que non fumaches?
Fixo un xesto furtivo cara á casa e despois sorriu maliciosamente.
‒ Ah, vexo ‒dixen eu.
‒ Adiviña que? Agora teño mozo.
‒ Ah! Si?
‒ O que pasa é que me preguntou a ver o que fago. Aínda non decidín.
‒ Moi comprensible.
‒ Verás, está facendo plans para ir a América. El quere que vaia con el en canto remate os meus estudos.
‒ Xa vexo. E, queres irte a América?
‒ Se imos, iremos facendo dedo. ‒ Kikuko axitou un dedo diante da miña cara‒. A xente di que é perigoso, pero eu xa o fixen en Osaka, e todo ben.
‒ Xa. Entón, que é o que non está seguro?
Estabamos seguindo un camiño estreito que serpeaba a través dos arbustos e remataba no vello pozo. Mentres camiñabamos, Kikuko persistiu en dar caladas innecesariamente teatrais ao seu cigarro.
‒ Ben. Agora teño moitos amigos en Osaka. Gústame. Non estou segura de querer deixalos atrás. E Suichi gústame, pero non estou segura de querer pasar tanto tempo con el. Entendes?
‒ Oh, perfectamente.
Ela sorriu de novo, logo saltou diante de min até que chegou ao pozo.
‒ Lembras? dixo, mentres eu ía camiñando cara a ela‒ , dicías que este pozo estaba embruxado.
‒ Si, lembro.
Ambos os dous miramos ao outro lado.
‒ Mamá sempre me dicía que viras á vella da tenda de verduras esa noite ‒ dixo ‒ . Pero eu nunca o crin e nunca saín soa.
‒ Mamá adoitaba dicirme a min iso tamén. Até me dixo unha vez que a anciá confesara ser a pantasma. Aparentemente tomara un atallo polo noso xardín. Imaxino que tivo problemas para rubir por estes muros.
Kikuko botou unha risada. Logo volveu as costas ao pozo, botando unha ollada ao xardín.
‒ Mamá nunca te culpou, sabes? ‒ dixo cunha nova voz. Permanecín en silencio. Sempre adoitaba dicirme como eras entón, culpa súa e de papá por non terte educado correctamente. Ela adoitaba dicirme que comigo tiveran moitomáis coidado, e por iso era tan boa.
Ergueu a vista e o sorriso pillabán volvera ao seu rostro.
‒ Pobre mamá ‒ dixo‒ .
‒ Si. Pobre.
‒ Vas volver a California?
‒ Non o sei. Xa verei.
‒ Que lle pasou a ela? A Vicki?
‒ Iso está todo terminado ‒ dixen. Xa non me queda moita cousa en California.
‒ Cres que debo irme?
‒ Por que non? Non o sei. Gustarache seguramente. ‒ Mirei cara a casa‒ . Quizais sexa mellor que volvamos pronto. Pode que papá necesite unha man coa cea.
Pero a miña irmá volveu mirar o pozo.
‒ Non vexo pantasmas ‒ dixo ela‒ . A súa voz resoou un pouco.
‒ Está moi molesto papá pola quebra da empresa?
‒ Non o sei. Nunca se pode falar con papá. Entón, de súpeto, endereitouse e volveuse cara a min. ‒ Falouche do vello Watanabe? Que fixo?
‒ Oín que se suicidou.
‒ Bo, iso non foi todo. Levou a toda a súa familia con el. A súa esposa e as súas dúas nenas.
‒ Oh! si?
‒ Aquelas dúas fermosas nenas. Prendeu o gas mentres todos estaban durmidos. Logo rachouse o ventre cun coitelo de carne.
‒ Si, papá estábame dicindo que Watanabe era un home de principios.
‒ ...enfermos. ‒A miña irmá volveuse cara ao pozo.
‒ Coidado. Vas caer.
‒ Non podo ver ningunha pantasma ‒ dixo ‒. Mentíchesme todo este tempo.
‒ Pero nunca dixen que vivía no pozo.
‒ Onde, entón?
Os dous miramos as árbores e os arbustos. A luz do xardín volveuse moi tenue. Finalmente, sinalei un pequeno claro a uns dez metros de distancia.
‒ Xusto alí a vin. Xusto alí.
Miramos o lugar.
‒ Como se vía?
‒ Non a puiden ver moi ben. Estaba escuro.
‒ Pero debiches ver algo.
‒ Era unha anciá. Só estaba alí, observándome.
Quedamos ollando aquel lugar coma se estivésemos hipnotizados.
‒ Levaba un quimono[5] branco ‒ dixen. Algúns dos seus cabelos soltáronse. Sopraba unha brisa...
Kikuko empuxou o seu cóbado contra o meu brazo.
‒ Que silencio! Estás tratando de asustarme outra vez. Pisou a cabicha do seu cigarro, e por un breve instante detívose cunha expresión de perplexidade. Sacudiu algunhas agullas de piñeiro sobre ela, e, de novo, amosou o seu sorriso.
‒ Imos ver se a cea está lista ‒dixo‒ .
Atopamos ao meu pai na cociña. El botounos unha ollada rápida, logo seguiu co que estaba facendo.
‒ Papá converteuse nun gran cociñeiro, xa que ha ter que arranxarse pola súa conta ‒ dixo Kikuko cunha gargallada.
Volveuse e mirou á miña irmá friamente.
‒ Non é unha habilidade da que estea orgulloso ‒ dixo‒. Kikuko, ven aquí e axúdame.
Por un momento a miña irmá non se moveu. Logo adiantouse e colleu un mandil que colgaba dun caixón.
‒ Só hai que cociñar agora estas verduras ‒díxolle‒. O resto só necesita que o vixíes. ‒Logo levantou a vista e miroume estrañamente durante uns segundos‒. Espero que queiras botar unha ollada pola casa‒ dixo finalmente.
Deixou os pauciños[6] que sostiña. ‒Hai moito tempo que non a ves.
Ao saír da cociña mirei cara atrás cara a Kikuko, pero estaba de costas.
‒É boa rapaza ‒dixo en voz baixa o meu pai.
Seguín ao meu pai de cuarto en cuarto. Eu esquecera o grande que era a casa. Un panel abríase e outra habitación aparecía. Pero todos ou apousentos estaban sorprendentemente baleiros. Nun dos cuartos, as luces non se acenderon, e fixámonos nas paredes e tatami baixo a luz pálida que viña das fiestras.
‒Esta casa é demasiado grande para un home que vive só ‒ dixo o meu pai‒. Xa non fago moito uso da maioría destas habitacións.
Pero finalmente abriu a porta dun cuarto cheo de libros e papeis. Había flores nos floreiros e cadros nas paredes. Entón notei algo nunha mesa baixa nun recuncho da habitación. Achegueime e vin que era unha maqueta plástica dun acoirazado, do tipo das construídas por nenos. Estaba colocada sobre un xornal; ao redor dela atopábanse varios anacos de plástico gris.
O meu pai riu. Achegouse á mesa e colleu a maqueta.
‒ Desde que a empresa quebrou ‒dixo‒ , teño máis tempo nas miñas mans. ‒Riu outra vez, pero de xeito moi estraño. Por un instante, os seu rostro parecía case suave‒. Un pouco más de tempo.
‒ Iso parece raro ‒ dixen‒. Sempre estiveches tan ocupado.
‒ Quizais demasiado ocupado‒. Miroume cun pequeno sorriso‒. Quizá debería ser un pai máis atento.
Rin. Continuou contemplando o seu acoirazado. Logo levantou a vista.
‒ Non quixera contarche isto, pero, se cadra, será mellor que o faga. Creo que a morte da túa nai non foi accidental. Tiña moitas preocupacións. E algunhas decepcións. Os dous estabamos a contemplar o acoirazado de plástico.
‒ Por suposto ‒ acabei dicindo ‒ , mamá non esperaría que vivira aquí para sempre.
‒ Obviamente, non te decatas. No ves como son as cousas para algúns pais. Non só deben perder aos seus fillos, senón tamén perdelos por motivos que non entenden. ‒Fixo xirar o acoirazado nos seus dedos‒. Esas pequenas canoneiras aquí poderían estar mellor pegadas, non cres?
‒ Quizais. Creo que se ven ben.
‒ Durante a guerra pasei algún tempo nun barco así. Pero a miña ambición era sempre a forza aérea. Penseino así. Se a nave era golpeada polo inimigo, todo o que podía facer era loitar na auga esperando un cabo de salvamento. Pero nun avión, en fin, sempre está a arma final.
Volveu poñer a maqueta sobre a mesa. ‒Supoño que non cres na guerra.
‒ Non particularmente.
Mirou arredor da habitación. ‒ A cea xa debería estar lista ‒ dixo‒. Debes estar famento.
A comida estaba esperando nunha habitación pouco iluminada xunto á cociña. A única fonte de luz era unha gran lámpada que colgaba sobre a mesa, deixando o resto da estancia na sombra. Saudámonos o un ao outro antes de comezar a cea.
Había pouca conversación. Cando fixen un comentario cortés sobre a comida, Kikuko riu un pouco. O seu anterior nerviosismo parecía regresar. O meu pai non falou durante varios minutos.
Finalmente dixo: ‒ Debe ser estraño para ti, estar de volta en Xapón.
‒ Si, é un pouco estraño.
‒ Xa, talvez, arrepínteste de deixar América.
‒ Un pouco. Non tanto. Non deixei moito atrás. Só unhas habitacións baleiras.
‒ Xa vexo.
Mirei a través da mesa. O rostro do meu pai parecía pétreo e inescrutable na penumbra. Ceabamos en silencio.
Malia a nosa diferenza de anos, a miña irmá e mais eu sempre estiveramos cerca. Ao verme de novo, semellaba estar esaxeradamente excitada, e, durante un intre, non fixo máis que rir nerviosamente. Pero acougou un pouco cando o meu pai empezou a preguntarlle sobre Osaka e a súa universidade. Ela respondeulle con curtas respostas formais. Logo ela fíxome algunhas preguntas a min, pero parecía inhibida polo temor de que esas preguntas puidesen conducir a temas incómodos. Logo dun intre, a conversación volveuse aínda máis escasa que antes da chegada de Kikuko.
Entón o meu pai púxose de pé dicindo: ‒Debo atender á cea. Por favor, desculpa por estar atarefado por este asunto. Kikuko coidará ti.
A miña irmá relaxouse moi visiblemente unha vez que o meu pai deixou a habitación. Aos poucos minutos, charlaba libremente sobre as súas amigas en Osaka e sobre as súas clases na universidade.
Entón, de súpeto, decidiu que debiamos camiñar polo xardín e alancamos cara a terraza. Puxémonos unhas sandalias de palla que quedaran á beira da varanda e saímos ao xardín. A luz do día case desaparecera.
‒ Hai media hora que morro un fumar un pito‒ dixo, acendendo un cigarro.
‒ Entón, por que non fumaches?
Fixo un xesto furtivo cara á casa e despois sorriu maliciosamente.
‒ Ah, vexo ‒dixen eu.
‒ Adiviña que? Agora teño mozo.
‒ Ah! Si?
‒ O que pasa é que me preguntou a ver o que fago. Aínda non decidín.
‒ Moi comprensible.
‒ Verás, está facendo plans para ir a América. El quere que vaia con el en canto remate os meus estudos.
‒ Xa vexo. E, queres irte a América?
‒ Se imos, iremos facendo dedo. ‒ Kikuko axitou un dedo diante da miña cara‒. A xente di que é perigoso, pero eu xa o fixen en Osaka, e todo ben.
‒ Xa. Entón, que é o que non está seguro?
Estabamos seguindo un camiño estreito que serpeaba a través dos arbustos e remataba no vello pozo. Mentres camiñabamos, Kikuko persistiu en dar caladas innecesariamente teatrais ao seu cigarro.
‒ Ben. Agora teño moitos amigos en Osaka. Gústame. Non estou segura de querer deixalos atrás. E Suichi gústame, pero non estou segura de querer pasar tanto tempo con el. Entendes?
‒ Oh, perfectamente.
Ela sorriu de novo, logo saltou diante de min até que chegou ao pozo.
‒ Lembras? dixo, mentres eu ía camiñando cara a ela‒ , dicías que este pozo estaba embruxado.
‒ Si, lembro.
Ambos os dous miramos ao outro lado.
‒ Mamá sempre me dicía que viras á vella da tenda de verduras esa noite ‒ dixo ‒ . Pero eu nunca o crin e nunca saín soa.
‒ Mamá adoitaba dicirme a min iso tamén. Até me dixo unha vez que a anciá confesara ser a pantasma. Aparentemente tomara un atallo polo noso xardín. Imaxino que tivo problemas para rubir por estes muros.
Kikuko botou unha risada. Logo volveu as costas ao pozo, botando unha ollada ao xardín.
‒ Mamá nunca te culpou, sabes? ‒ dixo cunha nova voz. Permanecín en silencio. Sempre adoitaba dicirme como eras entón, culpa súa e de papá por non terte educado correctamente. Ela adoitaba dicirme que comigo tiveran moitomáis coidado, e por iso era tan boa.
Ergueu a vista e o sorriso pillabán volvera ao seu rostro.
‒ Pobre mamá ‒ dixo‒ .
‒ Si. Pobre.
‒ Vas volver a California?
‒ Non o sei. Xa verei.
‒ Que lle pasou a ela? A Vicki?
‒ Iso está todo terminado ‒ dixen. Xa non me queda moita cousa en California.
‒ Cres que debo irme?
‒ Por que non? Non o sei. Gustarache seguramente. ‒ Mirei cara a casa‒ . Quizais sexa mellor que volvamos pronto. Pode que papá necesite unha man coa cea.
Pero a miña irmá volveu mirar o pozo.
‒ Non vexo pantasmas ‒ dixo ela‒ . A súa voz resoou un pouco.
‒ Está moi molesto papá pola quebra da empresa?
‒ Non o sei. Nunca se pode falar con papá. Entón, de súpeto, endereitouse e volveuse cara a min. ‒ Falouche do vello Watanabe? Que fixo?
‒ Oín que se suicidou.
‒ Bo, iso non foi todo. Levou a toda a súa familia con el. A súa esposa e as súas dúas nenas.
‒ Oh! si?
‒ Aquelas dúas fermosas nenas. Prendeu o gas mentres todos estaban durmidos. Logo rachouse o ventre cun coitelo de carne.
‒ Si, papá estábame dicindo que Watanabe era un home de principios.
‒ ...enfermos. ‒A miña irmá volveuse cara ao pozo.
‒ Coidado. Vas caer.
‒ Non podo ver ningunha pantasma ‒ dixo ‒. Mentíchesme todo este tempo.
‒ Pero nunca dixen que vivía no pozo.
‒ Onde, entón?
Os dous miramos as árbores e os arbustos. A luz do xardín volveuse moi tenue. Finalmente, sinalei un pequeno claro a uns dez metros de distancia.
‒ Xusto alí a vin. Xusto alí.
Miramos o lugar.
‒ Como se vía?
‒ Non a puiden ver moi ben. Estaba escuro.
‒ Pero debiches ver algo.
‒ Era unha anciá. Só estaba alí, observándome.
Quedamos ollando aquel lugar coma se estivésemos hipnotizados.
‒ Levaba un quimono[5] branco ‒ dixen. Algúns dos seus cabelos soltáronse. Sopraba unha brisa...
Kikuko empuxou o seu cóbado contra o meu brazo.
‒ Que silencio! Estás tratando de asustarme outra vez. Pisou a cabicha do seu cigarro, e por un breve instante detívose cunha expresión de perplexidade. Sacudiu algunhas agullas de piñeiro sobre ela, e, de novo, amosou o seu sorriso.
‒ Imos ver se a cea está lista ‒dixo‒ .
Atopamos ao meu pai na cociña. El botounos unha ollada rápida, logo seguiu co que estaba facendo.
‒ Papá converteuse nun gran cociñeiro, xa que ha ter que arranxarse pola súa conta ‒ dixo Kikuko cunha gargallada.
Volveuse e mirou á miña irmá friamente.
‒ Non é unha habilidade da que estea orgulloso ‒ dixo‒. Kikuko, ven aquí e axúdame.
Por un momento a miña irmá non se moveu. Logo adiantouse e colleu un mandil que colgaba dun caixón.
‒ Só hai que cociñar agora estas verduras ‒díxolle‒. O resto só necesita que o vixíes. ‒Logo levantou a vista e miroume estrañamente durante uns segundos‒. Espero que queiras botar unha ollada pola casa‒ dixo finalmente.
Deixou os pauciños[6] que sostiña. ‒Hai moito tempo que non a ves.
Ao saír da cociña mirei cara atrás cara a Kikuko, pero estaba de costas.
‒É boa rapaza ‒dixo en voz baixa o meu pai.
Seguín ao meu pai de cuarto en cuarto. Eu esquecera o grande que era a casa. Un panel abríase e outra habitación aparecía. Pero todos ou apousentos estaban sorprendentemente baleiros. Nun dos cuartos, as luces non se acenderon, e fixámonos nas paredes e tatami baixo a luz pálida que viña das fiestras.
‒Esta casa é demasiado grande para un home que vive só ‒ dixo o meu pai‒. Xa non fago moito uso da maioría destas habitacións.
Pero finalmente abriu a porta dun cuarto cheo de libros e papeis. Había flores nos floreiros e cadros nas paredes. Entón notei algo nunha mesa baixa nun recuncho da habitación. Achegueime e vin que era unha maqueta plástica dun acoirazado, do tipo das construídas por nenos. Estaba colocada sobre un xornal; ao redor dela atopábanse varios anacos de plástico gris.
O meu pai riu. Achegouse á mesa e colleu a maqueta.
‒ Desde que a empresa quebrou ‒dixo‒ , teño máis tempo nas miñas mans. ‒Riu outra vez, pero de xeito moi estraño. Por un instante, os seu rostro parecía case suave‒. Un pouco más de tempo.
‒ Iso parece raro ‒ dixen‒. Sempre estiveches tan ocupado.
‒ Quizais demasiado ocupado‒. Miroume cun pequeno sorriso‒. Quizá debería ser un pai máis atento.
Rin. Continuou contemplando o seu acoirazado. Logo levantou a vista.
‒ Non quixera contarche isto, pero, se cadra, será mellor que o faga. Creo que a morte da túa nai non foi accidental. Tiña moitas preocupacións. E algunhas decepcións. Os dous estabamos a contemplar o acoirazado de plástico.
‒ Por suposto ‒ acabei dicindo ‒ , mamá non esperaría que vivira aquí para sempre.
‒ Obviamente, non te decatas. No ves como son as cousas para algúns pais. Non só deben perder aos seus fillos, senón tamén perdelos por motivos que non entenden. ‒Fixo xirar o acoirazado nos seus dedos‒. Esas pequenas canoneiras aquí poderían estar mellor pegadas, non cres?
‒ Quizais. Creo que se ven ben.
‒ Durante a guerra pasei algún tempo nun barco así. Pero a miña ambición era sempre a forza aérea. Penseino así. Se a nave era golpeada polo inimigo, todo o que podía facer era loitar na auga esperando un cabo de salvamento. Pero nun avión, en fin, sempre está a arma final.
Volveu poñer a maqueta sobre a mesa. ‒Supoño que non cres na guerra.
‒ Non particularmente.
Mirou arredor da habitación. ‒ A cea xa debería estar lista ‒ dixo‒. Debes estar famento.
A comida estaba esperando nunha habitación pouco iluminada xunto á cociña. A única fonte de luz era unha gran lámpada que colgaba sobre a mesa, deixando o resto da estancia na sombra. Saudámonos o un ao outro antes de comezar a cea.
Había pouca conversación. Cando fixen un comentario cortés sobre a comida, Kikuko riu un pouco. O seu anterior nerviosismo parecía regresar. O meu pai non falou durante varios minutos.
Finalmente dixo: ‒ Debe ser estraño para ti, estar de volta en Xapón.
‒ Si, é un pouco estraño.
‒ Xa, talvez, arrepínteste de deixar América.
‒ Un pouco. Non tanto. Non deixei moito atrás. Só unhas habitacións baleiras.
‒ Xa vexo.
Mirei a través da mesa. O rostro do meu pai parecía pétreo e inescrutable na penumbra. Ceabamos en silencio.
Entón o meu ollo percibiu algo no fondo da habitación. Ao principio seguín comendo, as miñas mans ficaron quedas. Os demais déronse conta e miráronme. Seguín mirando a escuridade máis aló do ombreiro do meu pai.
‒ Quen é esa? Nesa fotografía?
‒ Que fotografía? O meu pai volveuse lixeiramente, tratando de seguir a miña ollada.‒ A máis baixa. A vella no quimono branco.
O meu pai pousou os seus pauciños. Mirou primeiro á fotografía, logo a min.
‒ A túa nai? ‒ A súa voz volveuse moi dura‒. Non podes recoñecer a túa propia nai?
‒ A miña nai. Xa ves, está escuro. Non a vexo moi ben.
Ninguén falou por uns segundos, daquela Kikuko púxose de pé. Tomou a fotografía da parede, volveu á mesa e deuma.
‒ Parece moito maior ‒dixen.
‒ Foi tomada pouco antes da súa morte ‒dixo o meu pai‒.
Estaba escuro, non se vía moi ben.
Levantei a vista e notei que o meu pai tendía unha man. Deille a foto. Mirouna atentamente, logo sostívoa cara a Kikuko. Obedientemente, a miña irmá púxose en pé unha vez máis e devolveu a imaxe á parede.
Había unha pota grande sen destapar no centro da mesa. Cando Kikuko volveu sentar, o meu pai adiantouse e levantou a tapa. Unha nube de vapor alzouse e enrodelaba á lámpada. Empuxou a pota un pouco cara a min.
‒ Debes ter fame ‒ dixo‒ . Un lado do seu rostro caera na sombra.
‒ Grazas. ‒ Acerqueime cos meus pauciños. O vapor estaba case fervendo‒. Que é?
‒ Peixe.
‒ Ole moi ben.
No medio da pota había tiras de peixe que se enroscaran case en bólas. Escollín un e leveino á miña cunca.
‒ Sírvete ti mesmo. Hai moito.
‒ Grazas. Tomei un pouco máis, logo empuxei a olla cara ao meu pai. Vino levar varias pezas á súa cunca. Entón ambos os dous miramos como Kikuko se servía.
O meu pai inclinouse lixeiramente.
‒ Tes que ter fame ‒ dixo de novo‒ . Levouse uns anacos á boca e empezou a comer. Entón eu tamén escollín unha parte e metina na miña boca. Sentíase suave, bastante carnosa contra a miña lingua.
‒ Moi ben ‒dixen. ‒Que é?
‒ Só peixe.
‒ É moi bo.
Os tres comemos en silencio. Pasaron varios minutos.
‒ Queres más?
‒ Hai suficiente?
‒ Hai de sobra para todos. O meu pai levantou a tapa e outra vez o vapor ascendeu. Todos nos achegamos e nos servimos nós mesmos.
‒ Aquí ‒ díxenlle ao meu pai‒ , tes este último cacho.
‒ Grazas.
Cando terminamos de cear, o meu pai estirou os brazos e bocexou con ar de satisfacción.
‒ Kikuko ‒dixo‒ . Prepara unha cunca de té, por favor.
A miña irmá mirouno, logo saíu da habitación sen facer comentarios. O meu pai púxose de pé.
‒ Vamos á outra habitación. Vai calor aquí.
Púxenme en pé e seguino até o salón de té. As grandes fiestras corredizas quedaran abertas, traendo unha brisa do xardín. Por un intre estivemos sentados en silencio.
‒ Papá ‒dixen finalmente.
‒ Si?
‒ Si?
‒ Kikuko contoume que Watanabe levou a toda a súa familia con el.
O meu pai baixou os ollos e asentiu. Por algúns momentos, pareceume profundamente pensativo.
‒ Watanabe era moi dedicado ao seu traballo, ‒ dixo por fin‒. O colapso da empresa foi un gran golpe para el. Temo que debeu debilitarlle o seu xuízo.
‒ Cres que o que fixo foi un erro?
‒ Por suposto. Ti velo doutra maneira?
‒ Non, non. Por suposto que non.
‒ Hai outras cousas ademais do traballo.
‒ Si
Ficamos calados de novo. O son das lagostas chegou dende o xardín. Mirei cara a escuridade. O pozo xa non era visible.
‒ Que cres que vas facer agora? ‒ preguntou o meu pai‒. Queres quedar un tempo en Xapón?
‒ Para ser sincero, aínda non o teño pensado.
‒ Se quixeres quedar aquí, quero dicir aquí nesta casa, serías benvido. É dicir, se non che importa vivir cun ancián.
‒ Grazas. Terei que pensalo. ‒ Ollei unha vez máis cara as escuridade.
‒ Por suposto ‒ dixo o meu pai‒ , esta casa está tan triste agora. Se dúbida regresarás pronto a América.
‒ Quizais. Aínda non o sei.
‒ Faralo, sen dúbida.
Durante algún tempo, parecía que o meu pai estudaba o dorso das súas mans. Logo ergueu a vista e suspirou.
‒ Kikuko debe completar os seus estudos a próxima primavera, ‒dixo‒. Pode que queira volver a casa. É unha boa rapaza.
‒ Pode que o faga.
‒ As cosas mellorarán entón.
‒ Si, estou seguro de que así será.
Quedamos calados unha vez máis, esperando a que Kikuko trouxera o té.
KAZUO ISHIGURO
‒ Quen é esa? Nesa fotografía?
‒ Que fotografía? O meu pai volveuse lixeiramente, tratando de seguir a miña ollada.‒ A máis baixa. A vella no quimono branco.
O meu pai pousou os seus pauciños. Mirou primeiro á fotografía, logo a min.
‒ A túa nai? ‒ A súa voz volveuse moi dura‒. Non podes recoñecer a túa propia nai?
‒ A miña nai. Xa ves, está escuro. Non a vexo moi ben.
Ninguén falou por uns segundos, daquela Kikuko púxose de pé. Tomou a fotografía da parede, volveu á mesa e deuma.
‒ Parece moito maior ‒dixen.
‒ Foi tomada pouco antes da súa morte ‒dixo o meu pai‒.
Estaba escuro, non se vía moi ben.
Levantei a vista e notei que o meu pai tendía unha man. Deille a foto. Mirouna atentamente, logo sostívoa cara a Kikuko. Obedientemente, a miña irmá púxose en pé unha vez máis e devolveu a imaxe á parede.
Había unha pota grande sen destapar no centro da mesa. Cando Kikuko volveu sentar, o meu pai adiantouse e levantou a tapa. Unha nube de vapor alzouse e enrodelaba á lámpada. Empuxou a pota un pouco cara a min.
‒ Debes ter fame ‒ dixo‒ . Un lado do seu rostro caera na sombra.
‒ Grazas. ‒ Acerqueime cos meus pauciños. O vapor estaba case fervendo‒. Que é?
‒ Peixe.
‒ Ole moi ben.
No medio da pota había tiras de peixe que se enroscaran case en bólas. Escollín un e leveino á miña cunca.
‒ Sírvete ti mesmo. Hai moito.
‒ Grazas. Tomei un pouco máis, logo empuxei a olla cara ao meu pai. Vino levar varias pezas á súa cunca. Entón ambos os dous miramos como Kikuko se servía.
O meu pai inclinouse lixeiramente.
‒ Tes que ter fame ‒ dixo de novo‒ . Levouse uns anacos á boca e empezou a comer. Entón eu tamén escollín unha parte e metina na miña boca. Sentíase suave, bastante carnosa contra a miña lingua.
‒ Moi ben ‒dixen. ‒Que é?
‒ Só peixe.
‒ É moi bo.
Os tres comemos en silencio. Pasaron varios minutos.
‒ Queres más?
‒ Hai suficiente?
‒ Hai de sobra para todos. O meu pai levantou a tapa e outra vez o vapor ascendeu. Todos nos achegamos e nos servimos nós mesmos.
‒ Aquí ‒ díxenlle ao meu pai‒ , tes este último cacho.
‒ Grazas.
Cando terminamos de cear, o meu pai estirou os brazos e bocexou con ar de satisfacción.
‒ Kikuko ‒dixo‒ . Prepara unha cunca de té, por favor.
A miña irmá mirouno, logo saíu da habitación sen facer comentarios. O meu pai púxose de pé.
‒ Vamos á outra habitación. Vai calor aquí.
Púxenme en pé e seguino até o salón de té. As grandes fiestras corredizas quedaran abertas, traendo unha brisa do xardín. Por un intre estivemos sentados en silencio.
‒ Papá ‒dixen finalmente.
‒ Si?
‒ Si?
‒ Kikuko contoume que Watanabe levou a toda a súa familia con el.
O meu pai baixou os ollos e asentiu. Por algúns momentos, pareceume profundamente pensativo.
‒ Watanabe era moi dedicado ao seu traballo, ‒ dixo por fin‒. O colapso da empresa foi un gran golpe para el. Temo que debeu debilitarlle o seu xuízo.
‒ Cres que o que fixo foi un erro?
‒ Por suposto. Ti velo doutra maneira?
‒ Non, non. Por suposto que non.
‒ Hai outras cousas ademais do traballo.
‒ Si
Ficamos calados de novo. O son das lagostas chegou dende o xardín. Mirei cara a escuridade. O pozo xa non era visible.
‒ Que cres que vas facer agora? ‒ preguntou o meu pai‒. Queres quedar un tempo en Xapón?
‒ Para ser sincero, aínda non o teño pensado.
‒ Se quixeres quedar aquí, quero dicir aquí nesta casa, serías benvido. É dicir, se non che importa vivir cun ancián.
‒ Grazas. Terei que pensalo. ‒ Ollei unha vez máis cara as escuridade.
‒ Por suposto ‒ dixo o meu pai‒ , esta casa está tan triste agora. Se dúbida regresarás pronto a América.
‒ Quizais. Aínda non o sei.
‒ Faralo, sen dúbida.
Durante algún tempo, parecía que o meu pai estudaba o dorso das súas mans. Logo ergueu a vista e suspirou.
‒ Kikuko debe completar os seus estudos a próxima primavera, ‒dixo‒. Pode que queira volver a casa. É unha boa rapaza.
‒ Pode que o faga.
‒ As cosas mellorarán entón.
‒ Si, estou seguro de que así será.
Quedamos calados unha vez máis, esperando a que Kikuko trouxera o té.
KAZUO ISHIGURO
[2]
Tatami: esteiras (tecido
groso de esparto, vimbios, palma) denominadas como tatami; son un
elemento moi característico das casas xaponesas, que se usaban para recubrir
todo o piso nas habitacións máis destacadas.
[3] Samurái: guerreiro do
antigo Xapón; élite militar
que gobernou o país durante séculos. A ética de honor samurai obrigábaos ao
seppuku ou hara-kiri, suicidio ritual (evisceración provocada por un corte no
ventre de esquerda a dereita) para evitar a vergoña da derrota, pagar por un
erro grave ou acompañar ao seu señor na morte.
[5]
Quimono: Peza de vestir
xaponesa tradicional, aínda en uso, con forma de túnica aberta, de mangas
longas e sen costuras, que se cruza e se cingue cun cinto.
Ningún comentario:
Publicar un comentario